Deel notarissen wil meer kennis over beoordeling wilsbekwaamheid verstandelijk beperkten

Kan iemand met een verstandelijke beperking een testament ondertekenen? Dat is voor veel notarissen een lastige vraag. Want weet zo iemand wel wat hij tekent? Voor het onderzoekWilsonbekwaam benaderen we een aantal notarissen en vragen naar dit dilemma. Uit de rondgang blijkt dat 38 procent van de ondervraagde notarissen meer handvatten wil om de wilsbekwaamheid van verstandelijk beperkte cliënten te beoordelen.

Ook volgens Kees Blankman (VU), deskundige op het gebied van rechtsbescherming van wilsonbekwame mensen, kan het beoordelen van verstandelijk beperkten door notarissen zorgvuldiger, zo berichtten we al eerder.

Wettelijke plicht

Een notaris heeft de wettelijke plicht om te bepalen of iemand de gevolgen van het ondertekenen van een akte zoals een testament kan overzien. Of dat zijn cliënt wilsonbekwaam is, dus niet in staat is om zelfstandig een beslissing te nemen. Om dit te beoordelen is er een soort checklist, het Stappenplan Wilsbekwaamheid. Een notaris  moet bijvoorbeeld extra alert zijn als iemand in een zorginstelling woont, op hoge leeftijd is of een medische indicatie heeft die gevolgen kan hebben op zijn verstandelijk vermogen. Bij twijfel kan de notaris een arts inschakelen.

Van de 78 notarissen die de vragenlijst van De Monitor hebben ingevuld vindt 23% dat ze niet voldoende kennis hebben om in te kunnen schatten of ze extra medisch advies moeten inschakelen bij een verstandelijk beperkte client.

Aanvulling voor deze specifieke groep

Volgens Kees Blankman zou een aanvulling op het nu door notarissen gebruikte stappenplan een goede zaak zijn. ‘Je hebt natuurlijk de aperte gevallen waarin iemand heel erg gehandicapt is. Of juist bijna niet. Maar er tussenin zitten veel twijfelgevallen. En dat blijkt ook wel uit klachtzaken en procedures bij de rechtbank. Dat het soms ook echt niet goed gaat en notarissen zich fors vergissen.’

Volgens Blankman is het huidige stappenplan niet slecht, maar kan het beter. In overleg met mensen uit de zorg en orthopedagogen zou er volgens hem een soort handleiding geschreven kunnen worden die notarissen extra handvatten geeft. ‘Er is een aanvulling geweest, specifiek gericht op ouderen en financiële uitbuiting. Maar die aanwijzingen, die zijn er nog niet voor mensen met een verstandelijke beperking,’ aldus Blankman.

Glad ijs

Nick van Buitenen, voorzitter van de Koninklijke Notariële Beroepsorganisatie (KNB) begrijpt dat notarissen behoefte hebben aan meer kennis op dit gebied. ‘Ook omdat notarissen zich doorlopend op glad ijs bevinden. En ze, na afloop, na overlijden, worden aangesproken op hun doen en handelen. Dat zijn uitermate vervelende kwesties,’ aldus Van Buitenen. Hij voegt toe dat het stappenplan doorlopend wordt geëvalueerd, maar dat hij niet weet wat er moet worden toegevoegd aan het huidige stappenplan. ‘Als iemand goede tips heeft, zetten we het morgen in het stappenplan.’

(bron: de Monitor)